Het is april 2021 en dat betekent dat de maand Ramadan is begonnen. In deze blog blikken we terug op de Ramadan in 2020, die samenviel met de eerste ‘intelligente lockdown’ in Nederland. Hoe hebben Nederlandse moslims de vastenmaand destijds beleefd? En wat zegt dit in bredere zin over de manier waarop religie verandert tijdens…

Niet mijn favoriete onderwerp, wel een dat je bijwijlen dwingt in de digitale pen te klimmen: Jodenhaat. Want dat is de kern van antisemitisme: geen ideologie of religiekritiek, maar afkeer van Joden en Jodendom. Antisemitisme kent een religieuze verschijningsvorm, die sluimert in ons geseculariseerd culturele bewustzijn. Ik heb het over antijudaïsme, de theologisch beredeneerde afkeer…

Van zenboeddhisten weet iedereen wel dat ze mediteren. De langdurige situatie van lockdown die gaande is in Nederland – en de wereld – lijkt misschien een mooi moment hiervoor: iedereen is meer thuis en heeft misschien meer tijd om op een kussen te gaan zitten om de eigen geest eens goed te bekijken. Handig eigenlijk,…

Op 11 januari 1645 waren loodgieters bezig onder het hoge dak van de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Per ongeluk bereikten vonken van het vuur dat zij voor hun werk gebruikten de kurkdroge houten dakspanten en, geholpen door een straffe noordoostenwind, verspreidde het vuur zich razendsnel. Binnen enkele uren brandde de kerk volkomen uit. Alleen de…

Doorlopende ontwikkelingen in het veld van kunstmatige intelligentie bieden de traditionele geesteswetenschappen nieuwe middelen om oude vragen op te lossen. Neem het voorbeeld van auteurschap. Wellicht ontdekt iemand in een vergeten bibliotheek ergens een nieuw manuscript dat beweert geschreven te zijn door Aristoteles. Wat hierna volgt, is dat een expert in de werken van Aristoteles…

In Nederland is recent een brede discussie op gang gekomen over de herkomst van en de omgang met museale objecten uit voormalige koloniën. Een recent advies van de Adviescommissie Nationaal Beleidskader Koloniale Collecties, in opdracht van OCW en onder leiding van Lilian Gonçalves-Ho Kang You bepleit de onvoorwaardelijke teruggave van koloniaal roofgoed. Ook vindt de…

Je bent fit, je hebt goede vrienden, je opleiding of werk loopt lekker: en toch loop je vast. Dit kan iedereen overkomen, ook mensen van wie je het niet verwacht. Maar waarom? Een gebrek aan zin in het leven leek het probleem te zijn. Een onderzoeker van de politieacademie ging hierover met me in gesprek….

We leven in een nieuwe tijd! En dat is met grote problemen verbonden… Sinds het begin van deze eeuw wordt het geologische tijdperk waarin we leven vaak het Antropoceen genoemd. Het vorige tijdperk was het zogenaamde Holoceen, dat ongeveer 12.000 jaar geleden begon en gekenmerkt werd door de aanwezigheid van relatief stabiele klimaatomstandigheden die voor…

De onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty en de terreuraanslag in Nice, die drie mensen het leven kostte, hebben het debat over de Mohammedcartoons in Europa opnieuw een dramatische wending gegeven. Deze zorgwekkende ontwikkelingen doen mensen zich opnieuw de eeuwige twee vragen stellen: is de islam verenigbaar met Europese normen en waarden en is…

Een van mijn collega’s in Rotterdam is ondergedoken naar aanleiding van dreigementen via social media. Er ontstond onenigheid met leerlingen over een cartoon die aan een prikbord hing in zijn lokaal. Vervolgens begint het grote circus van media en politiek en wordt het debat over burgerschapsvorming in het onderwijs gekaapt. Ik stel me een docent…

“Dat is een reden om extra op de rem te trappen …” Tijdens de persconferentie op 3 november drukte minister Hugo de Jonge beeldend uit hoe we de hoeveelheid besmettingen met het COVID-19 virus omlaag moeten krijgen. Met het beeld van de rem suggereert hij dat we in een snelle, misschien wel onbestuurbare auto zitten:…

Onderzoeksmasterstudent Tim Bouwhuis heeft in een blogpost de recente ophef beschreven over een kerk in Staphorst waar honderden gelovigen bij elkaar kwamen om een dienst bij te wonen en samen te zingen. In ontkerkelijkt Nederland, waar zeker de helft van de burgers geen religie aanhangt en de overweldigende meerderheid, 80 procent, zelden of nooit een…

Tien jaar geleden overleed een grote, ja wereldberoemde islamitische intellectueel die diepe sporen heeft achtergelaten in Utrecht. “Mijn grootste huiver is dat men in Europa mij beschouwt en behandelt als een islamcriticus,” zo noteert de New York Times in haar necrologie over Nasr Hamid Aboe Zaid. “Dat ben ik niet. Ik ben een onderzoeker.” Aboe…

Er tekende zich een begin af van iets zeldzaams: een opstand van buurtbewoners, historici, erfgoedliefhebbers, religiewetenschappers en volk van nog veel meer pluimage. Zij zouden licht werpen op een kennelijk onvoldoende bekend effect van de reformatiegeschiedenis: de langdurige achterstelling van katholieken, met in het kielzog van deze aandacht de verhalen van religieuze minderheden als de…

Wat heeft een virus met religie te maken? Niets. Een virus is een biologisch verschijnsel. Het is niet religieus. Het heeft geen identiteit. Het houdt zich niet aan voorschriften anders dan die door het eigen genetische programma zijn bepaald en geeft zich niet over aan rituelen. Maar dan…. ‘Pray like Jesus but wash your hands…

Dit weekend overviel me een drukkend gevoel op de borst, dat, bij afwezigheid van fysieke hartklachten, niet anders was te duiden dan acute stress. Een milde paniekaanval. Toch was het geen angst die me trof, of overwerktheid, neen, de symptomen stemden overeen met wat ik na een reorganisatie ervoer als machteloosheid. Laten we wel wezen:…